ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Αν περάσουν άλλοι 310 γιγατόνοι άνθρακα -κάτι που κάλλιστα μπορεί να συμβεί-, μπαίνουμε σε «αχαρτογράφητη περιοχή».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Motherboard.
Αν περάσουν άλλοι 310 γιγατόνοι άνθρακα -κάτι που κάλλιστα μπορεί να συμβεί-, μπαίνουμε σε «αχαρτογράφητη περιοχή».
Εικόνα: Elijah White
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Motherboard.
Τα τελευταία 540 εκατομμύρια χρόνια έχουν συμβεί πέντε μαζικοί αφανισμοί στον πλανήτη μας. Ο μεγαλύτερος, πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, επέφερε τον αφανισμό του 95% όλων των ειδών. Η κατανόηση αυτών των μαζικών αφανισμών δίνει πληροφορίες στους επιστήμονες για το τι συμβαίνει σήμερα: ζώα εξαφανίζονται με ανησυχητικό ρυθμό, κυρίως εξαιτίας των αλλαγών που προκάλεσε ο άνθρωπος στο περιβάλλον. Πλέον οι επιστήμονες πιστεύουν ότι επίκειται έναςέκτος μαζικός αφανισμός.
Οι αφανισμοί στο παρελθόν συνέβησαν όταν η Γη είχε επίσης διαταραχή στονκύκλο του άνθρακα - τη φυσική διαδικασία που συνδέει την κυτταρική αναπνοή (που απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα ή CO 2) και τη φωτοσύνθεση (τα φυτά χρησιμοποιούν αυτό το CO 2 για να αναπτυχθούν). Φυσικά ο άνθρωποςαπελευθερώνει CO 2 στο περιβάλλον με εκπληκτικό ρυθμό.
Brισκόμαστε σε μια πορεία που θα μας οδηγήσει σε αυτό το νούμερο ως το 2100. Μετά, μπαίνουμε σε «αχαρτογράφητη περιοχή».
Σύμφωνα με μια καινούρια έρευνα που δημοσιεύεται στο Science Advances, μια περίοδος αφανισμού όμοια με αυτές που συνέβησαν στο πανάρχαιο παρελθόν του πλανήτη μας μπορεί να πυροδοτηθεί, όταν θα περάσει μια συγκεκριμένη ποσότητα άνθρακα στις θάλασσες, όπου ζει η πλειονότητα των φυτών και των ζώων του πλανήτη. Η έρευνα ορίζει την ποσότητα στους 310 γιγατόνους. Σύμφωνα με τον συγγραφέα της Daniel Rothman του MIT, με βάση προβλέψεις από το Intergovernmental Panel on Climate Change, βρισκόμαστε σε μια πορεία που θα μας οδηγήσει σε αυτό το νούμερο ως το 2100. Μετά, μπαίνουμε σε «αχαρτογράφητη περιοχή».
Προηγούμενοι μαζικοί αφανισμοί είχαν συμβεί μέσα σε χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, ενώ η περίοδος αλλαγής στην οποία βρισκόμαστε τώρα έχει διαρκέσει αιώνες στην καλύτερη περίπτωση, έτσι είναι δύσκολο να γίνει σύγκριση. Αν και πολλοί ειδικοί λένε ότι η Γη ήδη βιώνει έναν έκτο μαζικό αφανισμό, παραμένει «επιστημονικό ζήτημα», μου είπε ο Rothman που είναι καθηγητής γεωφυσικής στο Τμήμα Επιστημών Γης, Ατμόσφαιρας και Πλανητών στο ΜΙΤ.
Τέσσερις από τους πέντε μαζικούς αφανισμούς πέρασαν αυτό το όριο.
Όταν ο πλανήτης μας περάσει το όριο που τίθεται σε αυτήν την έρευνα, εξήγησε, θα ξεκινήσουν αλλαγές που θα «εντείνουν» ό,τι προηγήθηκε. Αυτές οι αλλαγές έχουν συσχετιστεί με όλους τους προηγούμενους μαζικούς αφανισμούς.
«Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση που μπορεί να γίνει για την ιστορία της ζωής και τους κύκλους του άνθρακα είναι ότι όποτε συμβαίνει ένα σημαντικό γεγονός στο ένα, συμβαίνει ένα σημαντικό γεγονός και στο άλλο», μου είπε ο Rothman. Αν και όλοι οι μαζικοί αφανισμοί έχουν χαρακτηριστεί από διαταραχή στον κύκλο του άνθρακα, υπάρχουν αποδείξεις ότι σε άλλες περιόδους της ιστορίας, ο κύκλος του άνθρακα διαταράχθηκε και οι περισσότεροι ζωντανοί οργανισμοί δεν πέθαναν.
Ο Rothman λέει πως ο μαζικός αφανισμός συμβαίνει, όταν γίνεται υπέρβαση ενός εκ των δύο ορίων. Αν ο κύκλος του άνθρακα διακόπτεται για μεγάλη χρονική περίοδο, επακολουθεί αφανισμός, αλλά μόνο αν ο ρυθμός της αλλαγής είναι πιο γρήγορος σε σχέση με αυτόν που μπορεί να προσαρμοστεί το οικοσύστημα. Για πιο απότομες αλλαγές, ο ρυθμός δεν έχει σημασία. Το μέγεθος της αλλαγής στον κύκλο του άνθρακα καθορίζει την πιθανότητα του μαζικού αφανισμού.
Ο Rothman έβγαλε έναν μαθηματικό τύπο συσχετίζοντας αυτόν τον σημαντικό ρυθμό και το μέγεθος με τη χρονική περίοδο κατά την οποία συμβαίνει. Ύστερα, μελέτησε 31 διαταραχές στον κύκλο του άνθρακα τα τελευταία 542 χρόνια και υπολόγισε τη μάζα του άνθρακα που πέρασε στις θάλασσες σε καθεμία από αυτές. Βρήκε ένα κοινό όριο, κάτω από το οποίο παρέμειναν οι 31 διαταραχές στον κύκλο του άνθρακα – αυτές δεν προκάλεσαν καταστροφή ή μαζικούς θανάτους.
Δεν σημαίνει ότι στις 2 Ιανουαρίου του 2100 όλα τα είδη του πλανήτη θα πεθάνουν σαν να έγινε η Αποκάλυψη.
Τέσσερις από τους πέντε μαζικούς αφανισμούς πέρασαν αυτό το όριο. Ο χειρότερος αφανισμός του πλανήτη μας –κατά τον οποίο χάθηκε το 95% της ζωής- ήταν πολύ πάνω από το όριο. Εύκολα θα φτάσουμε το όριο των 310 γιγατόνων ως το 2100 ή και νωρίτερα, αν δεν αλλάξει κάτι: το χειρότερο σενάριο είναι 500 γιγατόνοι άνθρακα στις θάλασσες ως το 2100.
Αν περάσουμε το όριο πηγαίνουμε «στην άλλη πλευρά του ορίου σταθερότητας», μου είπε ο Rothman. Δεν σημαίνει ότι στις 2 Ιανουαρίου του 2100 όλα τα είδη του πλανήτη θα πεθάνουν σαν να έγινε η Αποκάλυψη. «Την επόμενη μέρα όλοι θα ξυπνήσουν και θα πάνε στη δουλειά, όπως πάντα», είπε. Μπορεί να πάρει πάνω από 10.000 χρόνια, για να ολοκληρωθεί μια πραγματική καταστροφή.
Κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα προς ένα σημείο καμπής.
Υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Αρχικά, οι μηχανισμοί που συνδέουν τον κύκλο του άνθρακα με τον μαζικό αφανισμό δεν είναι σαφείς αυτήν τη στιγμή. Η διαταραχή του κύκλου του άνθρακα «μπορεί να είναι ένδειξη ή σύμπτωμα», είπε ο Rothman. Η εργασία, επίσης, δεν αναφέρει πώς θα μπορούσε να αλλάξει ο ρυθμός αφανισμού μετά το 2100 ή αν όλο αυτό είναι αναστρέψιμο.
Μπορεί να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου θα πρέπει να μελετήσουμε πιο ριψοκίνδυνα σχέδια αφαίρεσης άνθρακα, όπως η γεωμηχανική. «Νομίζω ότι σίγουρα αξίζει να το προσέξουμε», είπε ο Rothman.
Κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα προς ένα σημείο καμπής που αντηχεί το πανάρχαιο παρελθόν της Γης. Αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό, θα το ζήσουμε και οι επιπτώσεις δεν είναι ακόμη σαφείς.
_______________
